Câu 3. Hai cuối có phải là thơ tả thiên nhiên không? Câu đầu và câu cuối có mâu thuẫn không? Vì sao? Cảm nhận của anh (chỉ) vê hình tượng cành mai trong câu thơ cuối?

a. Hai câu cuối không phải tả thiên nhiên. Vì xuân tàn hoa rụng để chuyển sang mùa hè. Cành hoa mai xuất hiện. Hoa mai chỉ nở vào cuối đông, đầu xuân. Nên không phải là miêu tả thiên nhiên.

b. Câu đầu và câu cuối mâu thuẫn. Vì: Xuân qua hoa rụng hết vậy mà nhà thơ vẫn thấy “Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết. Đêm qua xuân trước một cành mai”.

c. Hình tượng cành mai đem đến cho người đọc nhiều cảm nhận:

- Cành mai đã phủ nhận cái quy luật vận động và biến đổi ở bốn câu thơ đầu. Dù cho xuân sắp đi qua, muôn loài hoa đã lìa cành nhưng vẫn còn cành mai hoa nở trong đêm.

- Cành mai còn mang ý nghĩa tượng trưng. Nó thể hiện sức sống mãnh liệt của vạn vật và con người. Nó vượt lên tất cả sự sống, chết, thịnh, suy. Đó là quy luật của sự bất biến. Có điều phải hiểu đây là sự bất biến về tư tưởng, tình cảm, ý chí (bất biến bên trong) chứ không phải là sự bất biến về hình thức con người. Cành mai là sự biểu hiện tính bất biến trong tinh thần nhà thơ.

- Cành mai còn là hình tượng nghệ thuật đẹp. Không phải cái đẹp của bức tranh tứ quý, tùng, trúc, cúc, mai để diễn tả sự thanh cao, quý phái mà là cái đẹp của tinh thần lạc quan, mạnh mẽ và kiên định trước những biến đổi của trời đất và thời cuộc. Điều này giúp chúng ta hiểu thêm con người thời Lý, thời kì Phật giáo thịnh đạt. Dù xuất giá tu hành nhưng họ không quay lưng lại cuộc đời mà vẫn đầy bản lĩnh và ý chí tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.