Câu hỏi 2. Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong những đoạn trích (SGK, 2, trang 135, 136)

a. Trong hai câu thơ của Nguyễn Du xuất hiện hai hình ảnh ẩn dụ

- Quyên (chim quốc) là ẩn dụ, vì được dùng như từ chỉ người.

Tác dụng: miêu tả tiếng chim quyên gọi hè thêm sinh động và có hồn.

- Lửa lựu: từ “lửa” là ẩn dụ vì dùng để chỉ bông hoa đỏ.

Tác dụng: Miêu tả bông hoa lụa mùa hè thêm ấn tượng về màu sắc.

b. Ẩn dụ trong đoạn trích

-... thứ văn nghệ ngòn ngọt, bày ra từ sự phè phởn, thoả thuê hay cay đắng chất độc của bệnh tật, quanh quẩn, vài tình cảm gầy gò của cá nhân “co rúm lại”. Chúng tôi muốn có những cuốn tiểu thuyết, những câu thơ thay đổi được cả cuộc đời người đọc - làm thành người, đẩy chúng ta lên một sự sông trước kia chỉ đứng xa nhìn thấp thoáng.

Ẩn dụ: làm thành người để chỉ con người mới sống độc lập tự do, biết làm chủ thiên nhiên, làm chủ xã hội, làm chủ cuộc đời mình. Kết hợp với các ẩn dụ (gạch chân) để nói về chức năng của văn nghệ một cách mạnh mẽ.

Hình ảnh ẩn dụ tiếng “chim chiền chiện” hót và “giọt (mưa xuân) long lanh rơi” là những ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, mỗi sự vật nhỏ bé đều tượng trưng cho cuộc sông đáng yêu. Cho thấy sự cảm nhận tinh thế của nhà thơ trước cuộc đời.

c. “Thác” là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho những khó khăn, thử thách của cuộc đời và của cách mạng mà con người cần phải đối diện, phải vượt qua.

- “Chiếc thuyền” hình ảnh con người và nghị lực của con người.

Tác dụng: giúp cho việc thể hiện những khó khăn thêm sông động, mạnh mẽ, thể hiện con người và thái độ vượt khó của con người thêm sinh động

d. “Phù du” là hình ảnh ẩn dụ, được dùng để diễn đạt những gì trôi nổi, phù phiếm không có giá trị. Đó chính là chặng đường thơ trước cách mạng của Chế Lan Viên.

- “Phù sa” hình ảnh nói về những gì có giá trị, làm cho dòng sông - cuộc đời trở nên màu mỡ. Đó là hình ảnh ẩn dụ để diễn đạt chặng đường thơ sau cách mạng của nhà thơ.

Tác dụng: Giúp cho việc thể hiện chặng đường thơ thêm sinh động.