Câu 1. Xác lập mối quan hệ giữa không gian, thời gian và con người trong thơ. Mối quan hệ ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện khung cảnh và tâm tình người đưa tiễn.

- Không gian: Không phải ngẫu nhiên mà nhà thơ chọn phía tây lầu Hoàng Hạc để tiễn bạn. Theo quan niệm người Á Đông phía tây là cõi Phật, cõi tiên. Đặc biệt là Trung Quốc, ở phía Tây là vùng đất hoang sơ, nhiều núi cao, bí hiểm. Ngày xưa chỉ dành riêng cho ẩn sĩ đến tu hành. Nơi ẩn chứa những tâm hồn thanh cao trong sạch. Theo huyền thoại, lầu Hoàng Hạc là nơi Phí Văn Vi tu luyện thành tiên rồi cưỡi hạc vàng- bay đi:

Hạc vàng ai cưỡi đi đâu

Mà đây Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ

Hạc vàng đi mất từ xưa

Ngàn năm mây trắng bảy giờ còn bay

Đến một nơi thoát tục để đưa tiễn một người bạn tri âm trở về cuộc đời trần tục. Dương Châu là nơi phồn hoa, đô hội, nơi buôn bán sầm uất. Sông Trường Giang trở thành điểm nổi bật giữa hai không gian: nơi đi - nơi đến, đồng thời cũng là dòng sông - tâm tư nối liền hai người: kẻ ở - người đi. Buổi tiễn đưa vì thế trở nên vô cùng sâu sắc.

- Thời gian: Một khung cảnh thật đẹp, lãng mạn. Một chiếc thuyền đang rẽ sóng, lướt trên những làn hoa khói. Hình ảnh ấy gợi lên không khí mơ hồ lãng đãng của thơ Đường. Từ “hoa” còn chỉ thời gian, tháng ba có tiết xuân. Hơn nữa Mạnh Hạo Nhiên xuôi dòng đến Dương Châu nơi phồn hoa đô hội. Một từ mà nói đến được nhiều đến thế. Mới thấy cái hay của thơ Đường ở “ý tại ngôn ngoại” _.

- Con người: Hai tiếng “Cố nhân” ở đầu dịch là bạn, đúng mà chưa hết nghĩa. Bởi lẽ “cố nhân” là người bạn gắn bó, thân thiết từ xưa, cho dù thời gian có thể điểm tô trên mái tóc. Buổi chia tay nhờ có hai tiếng “cố nhân” ấy mà đắm chìm trong sự thiết tha quyến luyến. Lại nữa, Lý Bạch không sử dụng cách viết thường tình. Phút biệt li không có những li rượu tiễn nhau, không dòng nước mắt, không lời nói tạ từ. Chỉ có lầu Hạch, chỉ có dòng sông với bầu trời, cảnh buồn nhưng nó đã thể hiện tình cảm sâu sắc của nhà thơ với bạn. Vì thế, có thể thấy cuộc chia tay giữa Lý Bạch với “cố nhân” chính là cuộc chia tay với chôn đi về của lòng mình.

Mối quan hệ giữa không gian – thời gian - con người trong bài thơ có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện sự đồng nhất giữa con người và cảnh vật. Lý Bạch tiễn người bạn tri kỉ của mình từ nơi thanh cao, thoát tục đến chôn phồn hoa đô hội, gửi gắm trong đó còn là sự lo lắng, ngậm ngùi cho sự đơn lẻ của lòng mình.